تاریخچه

جنگنده بمب افکن سوپر اتاندارد یک هواپیمای ناوپرواز است که برای نیروی دریایی فرانسه ساخته شده است. این جنگنده ارتقا یافته مدل قدیمی تر Etendard IVM است که هم اکنون به دلیل مشکلات سیاسی دیگر ساخته نمیشود و با مدل ناوپرواز جنگنده جاگوار در حال جایگزین شدن است.اولین نمونه ساخته شده این جنگنده در 28 اکتبر 1974 نخستین پرواز آزمایشی خود را انجام داد و پس از آن نیروی دریایی فرانسه 60 فروند از آن را سفارش داد که در سال 1978 تحویل شد همینطور آرژانتین نیز درخواست ساخت 14 فروند را نمود.

Super Etendard هم از لحاظ ساختار آئرودینامیکی و هم از لحاظ تسلیحاتی پیشرفت قابل ملاحظه ای کرده بود و به موشک های ضدکشتی پیشرفته اگزوسه مجهز شده بود که در آن زمان کمتر از یک سال از ساخت آن میگذشت . این هواپیما در نیروی هوایی آرژانتین به همراه موشک های اگزوسه نمایش خوبی علیه ناوهای انگلیسی در جنگ فالکلند داشت.

عملیاتها

• فرانسه
  اولین ماموریت این هواپیما در ارتش فرانسه در لبنان رقم خورد. در 22 سپتامبر 1983 این جنگنده مواضع ارتش سوریه در جنوب لبنان را که علیه نیروهای حافظ صلح فرانسوی آتش گشوده بود در هم کوبید. در 17 نوامبر 1983 نیز پس از عملیات انتحاری علیه نیروهای فرانسوی در بیروت این هواپیما در عملیاتی مشابه برای انهدام پایگاه های تمرینی حزب الله عازم جنوب لبنان شد. در سال 1991 جنگنده Etendard IVM از خدمت نیروی دریایی فرانسه خارج شده و سوپراتاندارد برای آنکه به طور کامل جایگزین آن شود بهینه سازی شده و به سیستم های مدرن روز از جمله هدایت لیزری موشک مجهز شد.این جنگنده مدرنیزه شده که به SEM مشهور است در عملیات ناتو در کوزوو شرکت کرد و با نابودی 73 درصد اهداف محول شده بهترین آمار در بین تمام جنگنده های دیگر ناتو در این عملیات را کسب کرد. پس از آن ناتو از سوپر اتاندارد SEM در افغانستان نیز بهره برد. این جنگنده ها توسط ناو هواپیمابر شارل دو گل به افغانستان حمل شده و در عملیات آناکوندا شرکت داشتند. در سالهای 2007 و 2008 نیز سوپراتاندارد به افغانستان بازگشت . وظیفه اصلی این جنگنده شناسایی و روشن کردن اهداف با پرتوهای لیزر بود تا جنگنده رافال بتواند آنها را نابود کند. جایگزین کردن سوپراتاندارد با Rafale M از سال 2006 شروع شد و تا سال 2010 تمام این هواپیماها از خدمت نیروی دریایی فرانسه کنار گذاشته میشوند.

• آرژانتین
  پس از اینکه آمریکا به خاطر دستگیری ها و اعدام های گسترده در دولت نظامی آرژانتین از فروش هواپیماهای A-4Q Skyhawks به این کشور خودداری کرد نیروی دریایی آرژانتین سفارش ساخت 14 فروند سوپراتاندارد را به فرانسه داد که در سال 1980 تحویل این کشور شد. قرار بود خلبان های آرژانتینی برای آموزش بین سالهای 1980 تا 81 به فرانسه اعزام شوند اما با شروع جنگ فالکلند هرکدام از این خلبان ها که بیش از 45 ساعت آموزش ندیده بوند مجبور به بازگشت گردیدند.در آگوست و نوامبر 1981 پنج فروند سوپراتاندارد به همراه 5 موشک اگزوسه به آرژانتین تحویل شد که بعد ها افزایش پیدا کرد. . تمام این موشک ها در جنگ استفاده شد که در چهار اصابت توانستند ناو HMS Sheffield ، دو کشتی ترابری merchant و کشتی ترابری Atlantic Conveyor را هذف قرار دهند. در هر ماموریت دو موشک اگزوسه استفاده میشد و در یک ماموریت دیگر قرار بود ناو HMS Invincible نیز مورد اصابت قرار گیرد که خلبان جنگنده در یافتن هدف دچار مشکل شده و نتوانست آن را نابود کند.

• عراق
  سوپراتاندارد دومین جنگنده فرانسوی بود که عراق پس از میراژ F1 به فرانسه سفارش داد. این جنگنده ها که از خود جنگنده های در خدمت فرانسه انتخاب شده بود در سالهای 1983 تا ١٩٨۵به این کشور تحویل شد و در این سال فرانسه بازگردانده شدند. در این دو سال این جنگنده ها عملیات موفقیت آمیزی علیه نفتکش های ایرانی در خلیج فارس انجام دادند. در سال 1984 دو فروند از این هواپیماها توسط F-14 های ایرانی سرنگون شد ولی خود ایران ادعا میکند که سه سوپراتاندارد عراق را ساقط کرده است. از این سه حمله تنها یک مورد در جا منجر به انهدام هواپیما شد و در دو مورد باقی جنگنده ها در راه بازگشت به پایگاه سقوط کردند. و سه جنگنده باقی مانده به فرانسه عودت داده شد.

مشخصات:

سال ساخت  1974
ورود به خدمت  1978
تعداد ساخت  74
خدمه  1 نفر
طول  14.31 متر
فاصله نوک دو بال  9.60متر
ارتفاع  3.85 متر
سطح بال  29 متر مربع
وزن خالی  6460 کیلوگرم
حداکثر وزن هنگام برخاست  11500 کیلوگرم
پیشرانه  یک موتور توربوجت SNECMA Atar 8K-50
حداکثر سرعت  1180 کیلومتر در ساعت
برد  3400 کیلومتر
سقف پرواز  13700 متر
نرخ صعود  100 متر در ثانیه

تسلیحات
دو توپ 30 میلیمتری DEFA 552 با نواخت 150 گلوله در دقیقه
دو راکت انداز ماترا با 18 راکت 68 میلی در هر کدام
دو موشک ضدکشتی اگزوسه و دو موشک AS-30L
قابلیت حمل 2100 کیلوگرم بمب در زیر بال و داخل بدنه

جنگنده های مشابه
A-4 Skyhawk
A-7 Corsair II
Blackburn Buccaneer

___________________________________________________________

منبع:   aerospacetalk.ir

مذاکره برای انعقاد این قرارداد سنگین نظامی بسیار سریع انجام شد به گونه ای دیدارها میان دوطرف از دسامبر گذشته فشرده شد. این هواپیما دارای سامانه نبرد الکترونیک، الکترومغناطیسی و ردیاب حرارتی برای رهگیری اهداف است که قدرت مانور بالایی را به همراه دارد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شبکه خبر، با ورود هواپیماهای رافائل له ارتش مصر، شبکه تلویزیونی المیادین به بررسی اهمیت قرارداد خرید این هواپیماها میان مصر و فرانسه و تاثیر آن بر قدرت ارتش مصر پرداخت.

بر این اساس، شرکت هواپیمای فرانسوی توانست نخستین قرارداد صادراتی را نصیب خود کند چرا که مصر تصمیم به نوسازی تجهیزات نظامی خود و تسریع در به دست آوردن آن گرفته است. خرید 24 هواپیمای جنگی، یک ناوچه و موشک های هوا به هوا و هوا به سطح، مصر را به نخستن وارد کننده این جنگنده فرانسوی پس از 20 سال تلاش پاریس به منظور یافتن خریدار برای جنگنده هایش تبدیل می کند.

تولید صنعتی هواپیمای جنگی رافال در سال 1983 آغاز شد اما تلاش برای فروش آن در بازارهای بین المللی شکست خورد و بسیاری از قراردادهای فروش آن، به ویژه با مغرب، برزیل، لیبی و سوئیس به نتیجه نرسید. تا آن که مذاکرات میان پاریس و قاهره به نتیجه رسید و دیروز طرفین از انعقاد قراردادی به ارزش 5 میلیارد  و 200 میلیون یورو خبردادند. هواپیمای جنگی رافال قادر به رهگیری(ردیابی) 40 فروند هواپیما در آن واحد و درگیر شدن همزمان با 8 هواپیمای جنگی است. این یک هواپیمای جنگی چندمنظوره است که شرکت فرانسو داسو آن را تولید کرده است. این هواپیما دارای سامانه نبرد الکترونیک، الکترومغناطیسی و ردیاب حرارتی برای رهگیری اهداف است. این سامانه ها باعث شده است این هواپیما به یکی از معروف ترین هواپیماهای با قدرت مانور بالا و قدرت آتش و قادر به نبرد و درگیری هوایی و دقت در اصابت اهداف خود تبدیل شود.

رافال به معنی طوفان قوی، غافلگیرکننده و سریع است. این هواپیما دارای توانمندیهای جنگی پیشرفته از نظر سرعت، فریب دادن و غافلگیر کردن دشمن است. این هواپیما می تواند با استفاده از 6 راداری که دارد هواپیماهایی را نیز که در زیر آن در حال پرواز هستند، شناسایی کند.

طرف فرانسوی تسهیلات زیادی برای همتای مصری خود قائل شده است زیرا موافقت کرده است که آنها تنها نیم میلیارد یورو به عنوان پیش پرداخت این قرارداد بپردازند این درحالی است که دولت فرانسه این قرارداد را تا 50 درصد کل ارزش آن تضمین کرده است. افشای جزئیات این قرارداد سئوالاتی را درباره فایده آن به ویژه در این مرحله دشوار و حساس مصر به وجود آورده است و علامت سئوال های زیادی را درخصوص امکان ورود ارتش مصر در درگیریهای خارجی  به ویژه در لیبی به منظور برقراری امنیت در کشوری که با تروریسم می جنگد، مطرح کرده است

 Mirage IV (میراژ چهار) یک هواپیمای بمب افکن و شناسایی عمقی ، راهبردی و مافوق صوت ساخت شرکت فرانسوی داسو است.این هواپیما تا مدت های زیادی یکی از ارکان اصلی نیروهای سه گانه هسته ای فرانسه در کنار موشک های بالستیک زمین پایه و زیردریایی پرتاب بود.این هواپیما در سال 1964 وارد خدمت نیروی هوایی فرانسه شد و در سال 1996 نمونه بمب افکن و در سال 2005 نمونه شناسایی آن زمین گیر و از خدمت خارج شد.

طراحی

در سال 1956 میلادی ، کار بر روی یک بمب افکن مافوق صوت که توانایی حمل یک بمب هسته ای را داشته باشد به عنوان یک طرح توسعه ای مستقل برای افزایش قدرت بازدارندگی فرانسه شروع شد.طبق اعلام دولت فرانسه ، این بمب افکن باید می توانست یک بمب هسته ای به وزن و اندازه 3 تن و 5.2 متر طول را به هدفی در فاصله 2,000 کیلومتری - بدون سوخت گیری هوایی - می رساند و پرتاب می کرد.مشخصات و انتظارات دولت به وسیله متخصصات شرکت داسو بررسی و در 20 مارس 1957 به تصویب رسید.طرح های زیادی از سوی داسو پیشنهاد شد ؛ یکی از این طرح های ارائه شده سوپر واتور بود که نمونه کشیده هواپیمای واتور محسوب می شد و می توانست مسافت 1,700 مایل را با سرعت 0.9 ماخ بپیماید.اما در پایان ، طرح ارائه شده که یک بمب افکن مشتق شده از جنگنده چند منظوره و موفق Mirage III بود به دلیل سادگی و هزینه کم تر انتخاب شد.این پیشنهاد یک جنگنده دو موتوره با قابلیت پرواز در شب و برد بالا به نام Mirage IV بود.

شرکت داسو نمونه اولیه این هواپیما را با نام Mirage IV 01 توسعه داد که از نظر بسیاری از کارشناسان بسیار به Mirage IIIA بود.البته این در حالی بود که میراژ IV دارای سطح بالی دو برابر ، دو موتور به جای یکی ، دو برابر وزن خالی و سه برابر گنجایش مخازن سوخت داخلی نسبت میراژ-3 بود.نمونه اولیه این هواپیما دارای 67 فوت طول ، 37 فوت طول بالها و وزنی برابر با 55 هزار پاوند بود.این نمونه دارای ایرودینامکی همانند میراژ-3 اما با یک ساختار جدید و تجهیزاتی به مراتب پیشرفته تر بود.در برخی از نقاط حساس مانند مخازن سوخت درون بالها به منظور افزایش مقاومت به میزان کمی تیتانیوم و ورقه های مخروطی به کار رفته است.

___________________________________________________________________

دو فروند جنگنده Mirage IVP نیروی هوایی فرانسه

___________________________________________________________________

اولین نمونه آزمایشی این هواپیما به پیدا کردن و حل مشکلات ناشی از پرواز های طولانی مدت مافوق صوت اختصاص یافت.برای مثال هواپیما نمی توانست در مسافت های طولانی در سرعت 1.8 ماخ باقی بماند.مشکلات تسلیحات نیز از طرف دیگر متخصصان داسو را مشغول خود کرده بود.در 17 ژوئن 1959 ، ژنرال رولند گلاوانی که چهار سال پیش بازنشست شده بود ، ماموریت یافت تا سومین پرواز Mirage IV را در نمایشگاه پاریس و در مقابل دیدگان " شارل دو گل " رئیس جمهور وقت فرانسه انجام دهد.در 19 سپتامبر 1960 ، رنه بیگاند که حالا جایگزین رولند گلاوانی شده بود ، توانست رکورد جهانی سرعت پرواز در مدار بسته را در نزدیکی پایگاه نیروی هوایی در پاریس شکسته و به 1,822 کیلومتر در ساعت برساند.چهار روز بعد و در صد سی و هشتمین پرواز آزمایشی نیز بار دیگر میراژ IV کارایی و سرعت بالای خود را با دستیابی به سرعت بین 2.04 تا 2.08 ماخ ثابت کرد.در پائیز همان سال ، نمونه آزمایشی اولیه دستخوش برخی تغییرات از جمله کاهش طول در دم خود شد.

شرکت داسو ، مطالعاتی را به منظور افزایش برد و سرعت نمونه اولیه انجام داده و یک نمونه جدید طراحی کرد.این نمونه از دو موتور تولید شده تحت لیسانس J 75 ساخت شرکت پرات اند ویتنی کانادا بهره می برد و دارای سطح بال 120 متر مربع نسب به 70 متر مربع در نمونه اولیه IVA بود.این هواپیما می توانست به سرعت 2.4 ماخ برسد و دارای وزنی معادل 140 هزار پاوند بود.این طرح به دلیل هزینه بالا لغو شد.

به دلیل توانایی پایین نمونه IVA و هزینه بالای IVB ، شرکت داسو تصمیم گرفت نمونه بزرگتری از IVA را طراحی کند که ضمن هزینه پایین ، توانایی برآورد نیازهای نیروی هوایی فرانسه را نیز داشته باشد.این هواپیما دارای سطح بال 839 متر مربع و وزنی معادل 70 هزار پاوند بود.به دستور نیروی هوایی ، سه فروند از این نمونه ساخته شد و در بین سال های 1961 تا 1963 اولین پرواز های خود را انجام دادند.نمونه دوم ماموریت داشت تا یک بمباران هسته ای را بر فراز منطقه کلمب بیچار واقع در جنوب الجزایر که تحت سلطه فرانسه قرار داشت ، شبیه سازی کند.سومین نمونه نیز ماموریت داشت تا سیستم های ناوبری و سوخت گیری هوایی را آزمایش و ایرادات احتمالی را رفع نماید.

___________________________________________________________________

                    
پرواز زیبای یک فروند Mirage IV ؛ به نازکی بالها دقت کنید

___________________________________________________________________

ورود به خدمت

 اولین هواپیمای تولید شده (به غیر از نمونه های آزمایشی) که با همکاری شرکت های داسو و برگوت ساخته شده بود در دسامبر 1963 پرواز کرد.در همان زمان ، شرکت داسو پیشنهاد یک نمونه جدیدی به نام Mirage IV-106 را داد.این نمونه از موتورهای پرات اند ویتنی TF106 نیرو می گرفت و توانایی حمل نمونه فرانسوی موشک بالستیک هواپرتاب GAM-87 اسکای بولت را داشت.این طرح نیز به دلیل هزینه سرسام آور لغو شد.در مجموع از سال 1964 تا 1968 که خط تولید این هواپیما تعطیل شد ، تعداد 62 فروند هواپیما تولید و تحویل نیروی هوایی فرانسه شد.اگر چه شرکت داسو این هواپیما را اساساً برای پرواز و عملیات در ارتفاع بالا ساخته بود اما در 12 فروند از آخرین هواپیماهای تحویلی به نیروی هوایی تغییرات و بهینه سازی هایی برای افزایش توانایی پرواز و بمباران در ارتفاع پایین ایجاد شد.این تغییرات شامل سیستم های الکترونیکی ، کنترل پرواز ، تغییرات ساختاری در بدنه می شد.هواپیمای تحویل شده خیلی زود به 9 اسکادران هرکدام با 4 فروند هواپیما (دو فروند بمباران متعارف - یک فروند مسلح به بمب هسته ای و یک فروند سوخت رسان) در پایگاه های هوایی مونت دی مارسان ، لسترس و سنت دیزیر گسترش یافتند.

ویژگیها

 میراژ-IV از نظر طراحی بسیار شبیه به دیگر اعضای خانواده جنگنده های ساخت داسو می باشد.این شباهت در یک سکان عمودی و بال های دلتا شکل این جنگنده بیشتر نمود دارد.با این وجود ، بال های این هواپیما بسیار نازک تر از دیگر اعضای خانواده میراژ و یکی از نازک ترین بال های جهان می باشد ؛ این نازکی بالها باعث عملکرد بهتر فرامین در سرعت های بالاتر می شود.دو موتور این هواپیما در قسمت عقب قرار گرفته و ورودی های هوای آن که به ورودی " موشی " معروف است برای کاهش تلاطم هوا اندکی جلوتر آورده شده و تا نزدیکی کابین عقب امتداد یافته است.در ارتفاع پایین ، جنگنده Mirge IV می تواند تا 2.2 ماخ سرعت بگیرد ولی با وجود توانایی دستیابی به سرعت های بالاتر ، به دلیل بالا رفتن دمای بدنه و فرسودگی زودرس آن از این کار اجتناب می شود.این هواپیما دارای ظرفیت 14 هزار لیتر (3,700 گالن) سوخت است.یکی از ویژگی های موتور توربوجت ، مصرف سوخت بسیار بالای آن است ، میراژ IV نیز که از موتورهای توربوجت SNECMA Atar 9K-50 استفاده می کند از این قائده مستثنی نیست و دارای مصرف سوخت بالا خصوصا در هنگام استفاده از پس سوز است.

این هواپیما دارای دو خدمه (خلبان و ناوبر) بوده که این دو هر یک دارای دو کاناپی (آسمانه) و صندلی ایجکت جداگانه هستند.در سال 1980 ، صندلی ایجکت هواپیماهای میراژ IV نیروی هوایی فرانسه که از نوع مارتین بیکر شماره 4 بوده اند به نوع مارتین بیکر شماره 6 ارتقا یافتند1.در همین دهه ، میراژ IV های نیروی هوایی فرانسه مکرراً در حال سوختگیری هوایی دیده می شدند ؛ این امر حکایت از تغییر نگرش این نیرو در نوع عملیات های این بمب افکن دارد.برای ماموریت های دوربرد ، چهار مخزن سوخت زیر بالها و مخازن سوخت داخلی این هواپیما معمولا با چیزی حدود 2,500 لیتر سوخت بارگذاری می شوند.همینطور می توان بر روی آویزگاه های زیر بال پرتابگرهای چف / فلیر و غلاف های جنگ الکترونیک نیز نصب کرد.این دو امکان زمانی استفاده می شود که بمب افکن قصد عملیات در منطقه ای حفاظت شده به وسیله سیستم های پدافند هوایی و هواپیماهای شکاری را داشته باشد ؛ در این حالت ، هواپیما با روشن کردن غلاف جنگ الکترونیک خود و پرتاب چف و فلیر در کار سیستم های دشمن اختلال ایجاد می کند.

___________________________________________________________________

                      
یک فروند Mirage IV در حال برخاست سریع با استفاده از راکت های سوخت جامد

___________________________________________________________________

بقیه مطالب همراه با عکس های بیشتر در ادامه مطلب......